Vogelaar-bashing

‘Planbureau: aanpak Vogelaarwijken mislukt’, kopt de Volkskrant over het SCP-onderzoek naar de effecten van het wijkenbeleid. ‘Miljoeneninvesteringen leverden niets op’, schrijft ook NRC Handelsblad. Het NOS-journaal meldt iets genuanceerder dat de investering van één miljard ‘niet het verschil heeft gemaakt’. Het RTL-nieuws gaat er stevig in, bij beelden van Vogelaar: ‘Herinnert u zich haar nog? Ze zou de wijken verbeteren. Nu blijkt dat daar helemaal niets van terecht is gekomen.’

Het past allemaal perfect bij het beeld dat velen, waarschijnlijk ook de journalisten van bovenstaande media, van Ella Vogelaar hebben: een politieke brekebeen die niets voor elkaar kreeg. En nu komt de verrassing. Het SCP-onderzoek beweert nergens dat de vernieuwing van aandachtswijken is mislukt. Integendeel, het staat vol positieve conclusies. De concentratie van mensen met lage inkomens is verkleind. De tevredenheid met de woonomgeving is de laatste tien jaar aanhoudend verbeterd. Bewoners zijn optimistischer over de ontwikkeling van hun wijk en zien steeds minder verloedering in hun buurt. De geweldscriminaliteit is gedaald. In de wijken waar het meest is ingegrepen in de woningvoorraad, is ook de perceptie van de onveiligheid verbeterd. 

Maar, en nu komt de tweede verrassing, omdat niet-Vogelaarwijken dezelfde mate van vooruitgang hebben geboekt, schrijft het SCP dat de aanpak ‘geen meetbaar gunstig effect’ laat zien. Die conclusie zal formeel misschien kloppen, hij roept bij de oppervlakkige lezer al snel het beeld op dat het allemaal vergeefse moeite is geweest, dat je net zo goed helemaal niets had kunnen doen in die wijken. En dat is natuurlijk onzin. Niemand weet hoe de veertig Vogelaarwijken er nu bij hadden gelegen als er niet was ingegrepen. Waarschijnlijk is het ook nog veel vroeg om te eisen dat de investeringen in het fysieke domein zich vertalen in spectaculaire resultaten in het sociale domein. Bovendien was het doel van de aanpak niet alleen om de situatie van de bestaande bewoners te verbeteren, maar ook om meer variatie in eentonige en versleten na-oorlogse flatwijken te brengen, zodat ze aantrekkelijker worden voor een grotere groep stedelingen.  

Dus even samenvatten. De slechtste wijken van Nederland zijn in fysiek opzicht flink opgeknapt. In sociaal opzicht zijn ze niet verder afgegleden en hebben ze op een aantal belangrijke punten vooruitgang geboekt. Het SCP ziet desondanks ‘geen meetbaar gunstig effect’ en de landelijke pers maakt dankbaar gebruik van die woorden om Ella Vogelaar en haar beleid nog een keer door het slijk te halen. Volgens mij is hier iets behoorlijk misgegaan en heeft de drang tot het afrekenen van politici gezorgd voor veel te snelle, en veel te zure, conclusies.