Er is altijd een band geweest tussen geografie en
tatoeages. Zeelieden die de evenaar hadden gepasseerd, lieten een tatoeage van
Neptunus zetten en het ronden van de gevaarlijke Kaap Hoorn werd bekroond met
een afbeelding van een schip met volle zeilen. Landkaarten als
lichaamsversiering zijn pas vrij recent in zwang geraakt. Omdat tatoeagebezitters
hun nieuwe aanwinsten graag aan de wereld tonen, is de trend goed zichtbaar op platforms
als Pinterest en Instagram.
Ruwweg vallen er in de bonte verzameling map
tattoos drie categorieën te onderscheiden. De eerste is de weelderige,
quasi-antieke landkaart die aansluit op de zeemanstraditie. Halve schilderijen
zijn het, vaak met coördinaten en bijna altijd met een kompas. De tweede groep
bestaat uit afbeeldingen die lokale trots uitdrukken: een kaart van het
geboorteland, de staat of de regio. Erg mooi zijn bijvoorbeeld de tatoeages van
Nieuw-Zeeland - dankzij de Maori's een land met een rijke tatoeagecultuur - die
zijn opgebouwd uit houtsnijwerkpatronen.
En dan is er nog een derde categorie die snel
opkomst maakt: de lege wereldkaart. Je ziet hem op ruggen, schouders, flanken
en bovenbenen. Maar er zijn ook veel kleintjes, discreet aan de binnenkant van
de pols. Of zelfs op voeten, met op elke wreef een halfrond. De wereldkaart, de
traveler, was volgens weblog Tattoodo een van de vijftien meest
trendy tatoeages van 2015. Het lijkt typisch een tatoeage voor mensen die er
altijd al een wilden hebben, geen enorm exemplaar maar een bescheiden,
universeel symbool. En wat is er universeler dan de hele wereld?
Nu is 'de hele wereld' wel een relatief begrip. Aan Antarctica wordt zo
te zien geen druppel inkt verspild. En waar ruggen en schouders nog genoeg
ruimte bieden voor een behoorlijk gedetailleerde kaart, moeten er op de
kleinere lichaamsdelen concessies worden gedaan. Eilanden als IJsland en Sri
Lanka halen de polsen of armen vaak niet en de Indonesische archipel is voor
tatoeëerders een grote uitdaging. Die zouden ook nog beter gebruik kunnen maken
van de natuurlijke rondingen van lichaamsdelen, waardoor een deel van de
vervorming - die altijd optreedt bij wereldkaarten op een plat vlak - kan
worden opgevangen. Sommige getatoeëerden lopen zelfs rond met een Mercatorprojectie,
de kaart waarop Groenland even groot lijkt als Afrika. Jammer voor ze, want dat
is toch een beetje de cartografische variant van de tatoeage met spelfout.
Verschenen in Geografie, februari 2016
