(English version below)
Nederlanders praten graag en veel Engels. Maar niet altijd even goed, zo blijkt onder meer in het debat over de toenemende Engelstaligheid aan de universiteiten. Vooral de th-klank in three en thank you is voor sommigen een struikelblok. Voor diegenen is het misschien een geruststelling dat de th-klank ook in het Verenigd Koninkrijk aan een gestage Brexit bezig is. Er zijn steeds meer Britten die three uitspreken als free. In 1950 was het aandeel free-zeggers beperkt tot een klein gebied rond Londen. Nu zijn er grote delen van Engeland, vooral in en rond de steden, waar een kwart of meer van de bevolking de th-klank achterwege laat.
Dat weten we dankzij een onderzoek van de universiteit van Cambridge naar verschuivende uitspraakpatronen. Via een online-enquete waaraan ruim dertigduizend Britten meededen, werden de uitkomsten vergeleken met een onderzoek uit 1950. De regionale verschillen in uitspraak en woordkeuze zijn sindsdien kleiner geworden. Typische streekwoorden verdwijnen, zo heet de herfst inmiddels vrijwel overal autumn terwijl er in de jaren vijftig nog in grote delen van het land backend of fall werd gezegd. De uitspraak van Londen en omgeving heeft zich vanuit het zuidoosten over het land verspreid. Nog een woord waaraan dit valt te merken, is arm. In 1950 waren er nog grote delen van Engeland waar de r in dat woord werd uitgesproken; de hele zuidkust, de regio Newcastle. Nu heeft de r-loze uitspraak (ahm) het grootste deel van Engeland en Wales veroverd. In Schotland, Noord-Ierland en Ierland heeft de r wel stand gehouden. De onderzoekers verwachten dat door migratie en arbeidsmobiliteit de regionale verschillen in uitspraak verder zullen verkleinen.
De voorbeelden three en arm maken duidelijk dat zowel een ‘foute’ als een ‘goede’ uitspraak zich kan verspreiden. Iemand die free in plaats van three zegt zal bij de BBC weinig kans maken als presentator. Dat terwijl het weglaten van de r in arm juist geldt als standaard-Engels, ook wel aangeduid als the Queen’s English. De dialecten-app waarmee het onderzoek is uitgevoerd kan door iedereen worden gedownload (link), zodat je kunt testen welk soort Engels je zelf spreekt. Aan de hand van 26 vragen wordt geraden waar je vandaan komt. Zonder overigens rekening te houden met deelnemers van buiten de Britse eilanden. Bij mij dacht de app dat ik uit het zuiden van Ierland afkomstig was.
Leuk, zo’n onderzoek. Maar het maakt ook hebberig naar meer. Want als er nou één taalgebied is met een grote geografische verscheidenheid aan klanken, dan is het wel het Nederlandse. Onderzoek naar streektalen is er genoeg, maar hoe zit het met de verspreiding van meer algemene klankverschuivingen, zoals de vervanging van de ij/ei-klank door een aai-klank? Nemen de uitspraakverschillen tussen Nederland en Vlaanderen inderdaad toe, zoals je vaak hoort beweren? Ook interessant zou zijn om de spreiding van ‘hun hebben’ in kaart te brengen. Volgens sommige taaldeskundigen moeten we daar maar aan wennen en is deze constructie op weg om standaard-Nederlands te worden. Vooruitlopend daarop zouden we misschien een beschermd taalgebiedje kunnen aanwijzen waar hij fout is en blijft.
Geographically speaking
The Dutch like to speak English. But not always fluently, as evidenced by the debate about the poor English at Dutch universities. Especially the th-sound in three and thank you is a challenge to many people. For them it might be a comforting thought that the th-sound is making a slow Brexit in the United Kingdom as well. More and more British people pronounce three as free. In 1950, nearly all free-sayers were concentrated in a small area in and around London. Today there are many parts of England, especially urban areas, where a quarter or more of the population omit the th. These shifting pronunciation patterns have been studied by the University of Cambridge with an online survey among more than thirty thousand participants. The results were compared to a survey from 1950. Regional differences in pronunciation and vocabulary have since narrowed. Typical dialect words disappear, and aspects of the London accent have spread over a wide area. Another word that experienced a pronunciation shift, is arm. In 1950 there were still large areas of England where the r in that word was pronounced, such as the south and the Newcastle region. Today the r-less pronunciation (ahm) has conquered most of England and Wales. The r has survived in Scotland, Northern Ireland and Ireland. The researchers expect that regional differences in pronunciation will further reduce.
The examples three and arm show that both 'bad' and 'good' pronunciation can spread. Someone who says free instead of three will have little chance to present the BBC-news. At the same time dropping the r in a word like arm is perceived by some as standard-English, also known as the Queen's English. The dialects app with which the research was conducted can still be downloaded (link), so you can test what kind of English you speak yourself. Based on 26 questions it guesses where you are from. However without taking into account participants outside of the British Isles. In my case the app thought I was from the south of Ireland.
Very interesting, such an investigation. But it also makes greedy for more. Because if there is one language region with a great geographical diversity of sounds, it is the Dutch. There is plenty of research into regional dialects, but what about the spread of more general pronunciation shifts, such as the replacement of the ij/ei -sound by an ai -sound? Are differences in pronunciation between the Netherlands and Flanders indeed increasing, as often claimed? It would also be interesting to map the replacement of ze (they) by hun, which can mean both their and them. A good example is the widespread hun hebben (them/their have). According to some linguists we have to get used to it because it is on it’s way to become standard Dutch. In anticipation, we might designate a protected area where it will continue to be wrong.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten