 |
| Afbeelding: J. Maizlish Mole |
Elk zichzelf respecterend dorp of stadje zou er een moeten hebben: een mooie kaart op een prominente plek. Liefst een die pas aangekomen bezoekers direct aanspoort om de omgeving te verkennen. Op vakantie in Schotland kwam ik deze tegen, op het dorpsplein van Portree op het eiland Skye. Op het eerste gezicht is het niet eens zo’n heel bijzondere kaart, met een rustig kaartbeeld en met de hand ingetekende bomen, straatnamen en locaties. Tot je eens goed bestudeert wat er allemaal in dat priegelige handschrift staat geschreven. Many rabbits here. Helluva place for oil tanks. Cliffs!
De kaart is gemaakt door de van oorsprong Amerikaanse kunstenaar en muzikant J. Maizlish Mole, in opdracht van het eilandbestuur. Verdeeld over drie maanden maakte hij wandelingen op Skye. Alles wat hij tegenkwam sloeg hij op in zijn geheugen of schetsboek. Letterlijk alles: elk wandelpad of schapenpaadje, elk veldje of gebouw staat op de kaart. Maar wel zoals de maker het waarneemt. Bij winkels staat er bijvoorbeeld niet bij hoe de winkel precies heet, maar wat je er kunt kopen. Het resultaat is, schrijft Maizlish Mole op zijn website, een min of meer accurate weergave van de werkelijkheid. Het belangrijkste doel is niet om het landschap in kaart te brengen, maar zijn eigen beleving.
Eigenlijk vind ik dat de kunstenaar zichzelf daarmee tekort doet. Want veel informatiever dan dit kan een kaart niet worden. Op de grote kaart ontdek je niet alleen waar in het dorp Shinty – de ruwe, Schotse versie van hockey - wordt gespeeld, maar ook dat de wedstrijden op zaterdagmiddag zijn. Ook goed om te weten: bagpipe practice is op dinsdagavond. Wandelaars zien niet alleen direct waar de mooiste routes liggen, ze krijgen ook een lesje cultuurhistorie mee en worden gewaarschuwd voor kliffen en steile paden. Zelf nam ik het wandelpad rond de Scorrybreac-heuvel aan de oostkant van het dorp en ik kan bevestigen dat het daar inderdaad wet & lumpy is. Zo subjectief is de kaart dus niet, al zullen de bewoners van dirty looks en de beheerder van de sorry old pool daar misschien anders over denken. En dan nog: is niet elke kaart subjectief, want altijd gebaseerd op een keuze van wat de maker wel of niet wil laten zien?
Deze kaart heeft van alles het beste. Hij is gedetailleerd en toch overzichtelijk, persoonlijk en toch accuraat, kunstzinnig en toch bruikbaar. Als je hem bekijkt, krijg je een totaalbeeld dat alleen tekst of alleen een ‘normale’ kaart nooit zouden kunnen geven. Goed om te weten dat in deze tijd van Google Maps de mooiste kaarten nog altijd door mensenhanden worden gemaakt.
Verschenen in Geografie, uitgave van het KNAG, oktober 2015
Geen opmerkingen:
Een reactie posten