15 juni 2016

Kaartlezen (16) - De geografie van Trump


Een van de redenen waarom de Amerikaanse verkiezingen zo fascineren, ligt in het geografische aspect. Het gevecht om de vijftig staten wordt gevoerd als een militaire veldslag. Naarmate de eindstreep in zicht komt, weten de kandidaten precies waar ze moeten zijn met hun campagne-optredens en TV-spots. Waarschijnlijk dat daarom vaak de verschillen in de polls tegen het einde slinken en het toch nog in een spannende race eindigt. De verkiezingsoverwinningen van Obama waren te danken aan het feit dat hij voorheen Republikeinse staten als Florida, Virginia, New Mexico, Colorado en Nevada wist te veroveren. Niet toevallig staten met een sterke groei van immigranten, die eerder geneigd zijn om op de Democraten te stemmen. Na de nederlaag in 2012 was het volgens politiek analisten voor de Republikeinen noodzakelijk om aansluiting te zoeken bij de veranderende demografie van de VS, dat op weg is een land van louter minderheden te worden.

Even leek het erop, toen de Cubaanse immigrantenzoon Marco Rubio en de goed Spaans sprekende Jeb Bush een gooi deden naar de Republikeinse kandidatuur. Maar die werden het niet, zoals we inmiddels weten. Het werd een kandidaat die zei dat Mexico opzettelijk moordenaars en verkrachters naar de VS zendt, dat hij alle elf miljoen Mexicaanse immigranten zonder geldige verblijfspapieren het land uit zal zetten en die na de aanslagen in Parijs opriep tot een totale immigratiestop voor moslims naar de VS.

Is Donald Trump dus kansloos in november tegen Hillary Clinton? Nee, want ook sommige traditionele bolwerken van de Democraten zijn niet meer veilig. Het strijdtoneel verplaatst zich naar de Midwest; de ietwat vage gebiedsaanduiding voor de staten van de grote meren, de eindeloze graanvelden en de prairies. (De Amerikanen zijn het er bijvoorbeeld niet helemaal over eens of Missouri erbij hoort). Het zijn staten met een hoog aandeel blanke en working class kiezers, die weinig vertrouwen hebben in vrijhandel en globalisering nadat ze industriële banen verloren zagen gaan aan landen als China en Mexico. Volgens de Washington Post zou Trump hoe dan ook de volgende vijf Midwest-staten moeten veroveren om te winnen: Indiana, Iowa, Michigan, Ohio en Wisconsin. Het moeilijkst zullen Michigan en Wisconsin voor hem zijn, staten die sinds 2000 steeds naar de Democraten gingen.

                             Spreiding van Amerikaanse bevolking met Mexicaanse roots, US Census 2013

De Mexicaans-Amerikaanse bevolking die Trump tegen zich in het harnas heeft gejaagd, woont vooral in staten die voorlopig nog veilig Democratisch (Californië) of veilig Republikeins (Texas) lijken. Hier profiteert Trump dus van de geografie en van het Amerikaanse kiessysteem: groepen bij wie je impopulair bent, kunnen maar beter geconcentreerd wonen in enkele staten, dan heb je er electoraal het minst last van. De vraag is bovendien hoe erg de kiezers polarisatie vinden. Voor sommigen is het juist de aantrekkingskracht van Trump. Politiek analist Nate Silver - die in 2012 bekendheid kreeg door ruim tevoren de winnaar van alle vijftig staten juist te voorspellen - geeft toe dat hij de nominatie van Trump niet had zien aankomen. Wat hij vooral heeft onderschat, schrijft Silver op zijn blog FiveThirtyEight, is de aantrekkingskracht van de tribal vote. Veel kiezers stemmen niet langer in de eerste plaats vanwege belangen of ideologische standpunten, maar vooral om duidelijk te maken waar ze bij willen horen en waar ze niet bij willen horen. In november zal blijken of Trump erin slaagt om nog een keer te verrassen en genoeg blauwe staten, vooral dus in de Midwest, rood te kleuren.

Verschenen in Geografie, juni 2016

Geen opmerkingen: