3 juni 2016

Kaartlezen (15) - Food op de kaart

We raken niet uitgepraat over voedsel. Sterrenkoks, dieetgoeroes en kookboekenschrijvers zijn de nieuwe helden. Bijna wekelijks verschijnt er een nieuwe superfood, vaak een oude groente of fruitsoort getooid met een nieuwe naam. Voedsel is ook een goede graadmeter geworden voor veranderingen in dorpen, steden of wijken: opeens adverteert de bakker met speltbrood, duiken er speciaalbierwinkels op en zetten restaurants quinoa-salade op het menu.

Onze superfoods zijn dagelijkse voedingsmiddelen voor anderen, soms al sinds de prehistorie. Zoals de eiwitrijke vruchten van de Bataua-palmboom. De oorspronkelijke bewoners van het Amazonegebied gebruikten de vrucht al als voedsel, als basis voor drank, als medicijn en als shampoo. Dankzij de hoge voedingswaarde kan cultivatie van de boom, mits het goed gebeurt, in een groot deel van Zuid-Amerika het lokale dieet verrijken en als substituut voor zuivel dienen.


De kaart toont het verspreidingsgebied van de boom, die snel groeit en het best gedijt als hij de ruimte krijgt. Hij komt uit Food: An Atlas, waarin de relatie tussen voedsel en geografie inzichtelijk wordt gemaakt. (De gratis pdf is hier te downloaden). Zoals je bij een atlas over eten mag verwachten, ziet het boek er 'lekker' uit, met een goede mix van beeld en informatie. Geen droge kost, maar heldere teksten en infographics. Alle aspecten van voedsel komen aan bod. Van productie en consumptie en het wereldwijde gesleep met voedsel tot de culturele identiteit die verbonden is met eten. Er is een wereldkaart van taboevoedsel. Er zijn kaarten van de VS die aantonen dat de bekende indelingen in graanbelt en zuivelbelt in werkelijkheid elkaar overlappende patronen van 'dierlijke' en 'plantaardige' landschappen zijn. Een kaart van de Europese landbouwsubsidies laat in een oogopslag zien dat rijke regio's hiervan meer profiteren dan armere. Veel aandacht is er ook voor lokale voedselinitiatieven, zoals stadslandbouw en lokale markten. Een Argentijnse kaart laat de alternatieven zien voor de soja-monocultuur op de pampas.

De veelzijdigheid van de voedselatlas is te danken aan de manier waarop hij tot stand kwam. De uitgever Guerrilla Cartography is een Amerikaans non-profit netwerk, dat atlassen via crowd funding laat financieren. Wereldwijd worden experts om kaarten gevraagd, die in onderling overleg worden geselecteerd en waar nodig verbeterd. De aanpak levert volgens de makers een ander soort cartografie op; meer persoonlijk en verhalend, over onderwerpen die mensen raken. Binnenkort verschijnt een nieuwe atlas Water: An Atlas.

Verschenen in Geografie, mei 2016

Geen opmerkingen: