 |
Een van de redenen waarom de
Amerikaanse verkiezingen zo fascineren, ligt in het geografische
aspect. Het gevecht om de vijftig staten wordt gevoerd als een
militaire veldslag. Naarmate de eindstreep in zicht komt, weten de
kandidaten precies waar ze moeten zijn met hun campagne-optredens en
TV-spots. Waarschijnlijk dat daarom vaak de verschillen in de polls
tegen het einde slinken en het toch nog in een spannende race
eindigt. De verkiezingsoverwinningen van Obama waren te danken aan
het feit dat hij voorheen Republikeinse staten als Florida, Virginia,
New Mexico, Colorado en Nevada wist te veroveren.
Niet toevallig staten met een sterke groei van immigranten, die
eerder geneigd zijn om op de Democraten te stemmen. Na de nederlaag
in 2012 was het volgens politiek analisten voor de Republikeinen
noodzakelijk om aansluiting te zoeken bij de veranderende demografie
van de VS, dat op weg is een land van louter minderheden te worden.
Even leek het erop, toen
de Cubaanse immigrantenzoon Marco Rubio en de goed Spaans sprekende
Jeb Bush een gooi deden naar de Republikeinse kandidatuur. Maar die
werden het niet, zoals we inmiddels weten. Het werd een kandidaat die
zei dat Mexico opzettelijk moordenaars en verkrachters naar de VS
zendt, dat hij alle elf miljoen Mexicaanse immigranten zonder geldige
verblijfspapieren het land uit zal zetten en die na de aanslagen in
Parijs opriep tot een totale immigratiestop voor moslims naar de VS.
Is Donald Trump dus
kansloos in november tegen Hillary Clinton? Nee,
want ook sommige traditionele bolwerken van de Democraten zijn niet
meer veilig. Het strijdtoneel verplaatst zich naar de Midwest; de ietwat vage gebiedsaanduiding voor de staten van de grote meren, de eindeloze graanvelden en de prairies. (De Amerikanen zijn het er bijvoorbeeld niet helemaal over eens of Missouri erbij hoort). Het zijn staten met een hoog aandeel blanke en working
class kiezers, die weinig vertrouwen hebben in vrijhandel
en globalisering nadat ze industriële banen verloren zagen gaan aan
landen als China en Mexico. Volgens de Washington
Post zou Trump hoe dan ook de volgende vijf Midwest-staten
moeten veroveren om te winnen: Indiana, Iowa,
Michigan, Ohio en Wisconsin. Het moeilijkst zullen
Michigan en Wisconsin voor hem zijn, staten die sinds 2000 steeds
naar de Democraten gingen.
 |
| Spreiding van Amerikaanse bevolking met Mexicaanse roots, US Census 2013 |
De Mexicaans-Amerikaanse bevolking die Trump tegen zich in het harnas heeft gejaagd, woont vooral in staten die voorlopig nog veilig Democratisch (Californië)
of veilig Republikeins (Texas) lijken. Hier profiteert Trump dus van
de geografie en van het Amerikaanse kiessysteem: groepen bij wie je
impopulair bent, kunnen maar beter geconcentreerd wonen in enkele
staten, dan heb je er electoraal het minst last van. De
vraag is bovendien hoe erg de kiezers polarisatie vinden. Voor
sommigen is het juist de aantrekkingskracht van Trump. Politiek
analist Nate Silver - die in 2012 bekendheid kreeg door ruim
tevoren de winnaar van alle vijftig staten juist te voorspellen -
geeft toe dat hij de nominatie van Trump niet had zien aankomen. Wat
hij vooral heeft onderschat, schrijft Silver op zijn blog FiveThirtyEight, is de aantrekkingskracht van de tribal
vote. Veel kiezers stemmen niet langer in de eerste plaats
vanwege belangen of ideologische standpunten, maar vooral om
duidelijk te maken waar ze bij willen horen en waar ze niet bij
willen horen. In november zal blijken of Trump erin slaagt om
nog een keer te verrassen en genoeg blauwe staten, vooral dus in de
Midwest, rood te kleuren.
Verschenen in Geografie, juni 2016
